«Τη ζωή σου την πας όπου θέλεις κορίτσι μου. Μην αφήνεις κανέναν να σε κατευθύνει, όσα και να σου τάζει. Να έχεις μυαλό. Κι εμένα που μου λείπουν τα πόδια, μυαλό ευτυχώς είχα να κάνω αυτό που θέλω».
ΡΕΠΟΡΤΑΖΣτο Άσυλο Ανιάτων η δύναμη δεν μετριέται στο σώμα, αλλά στην ψυχή
Σε μια ιστορική έπαυλη της Κυψέλης κατοικούν, από την ενηλικίωση μέχρι το τέλος της ζωής τους, άνθρωποι που δεν θεωρούν αυτονόητη την ευκαμψία του σώματός τους.
Η κυρία Βάσω μένει τα τελευταία 40 χρόνια σε μια ιστορική έπαυλη που οικοδομήθηκε το 1831 στην περιοχή της Κυψέλης από έναν φιλέλληνα Βρετανό ναύαρχο. Μέχρι να έρθει στην Αθήνα στα 26 της χρόνια και πριν περάσει από ένα ίδρυμα της Μυτιλήνης και της Θεσσαλονίκης υπήρξε μια από τις περιζήτητες νύφες του Διδυμότειχου.
Καθισμένη στο φορτωμένο με καλαμάκια, ένα ρολόι χειρός, εφημερίδες και διάφορες σακούλες ηλεκτρικό της αμαξίδιο αστειεύεται με το γεγονός πως μπορεί να στερήθηκε το περπάτημα της αλλά έτσι γλίτωσε από το προξενιό που θα της επέβαλαν οι γονείς της. Τώρα περιμένει τη μέρα που θα επισκεφθεί την Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, πριν όμως πρέπει να βγει μέχρι τον δρόμο της Φωκίωνος Νέγρη για να αλλάξει μια μπλούζα που αγόρασε σε λάθος νούμερο.
Η κυρία Βάσω
Παρότι προσπαθώ να μάθω την ιστορία της, εκείνη κινείται αδιαλείπτως στον διάδρομο του Άσυλου Ανιάτων, χαιρετάει όποιον περνάει από το προσωπικό, βάζει στοιχήματα και δεν ξεχνάει να στρέφει τις ρόδες της προς την τηλεόραση ανά διαστήματα. «Μορφώνομαι, είμαι ενημερωμένη για όλα τα κουτσομπολιά» εξηγεί και δίχως να την ρωτήσω πως ένιωσε όταν της ανακοίνωσαν πως πάσχει από μια μυοπάθεια που θα την καθηλώσει με παραινεί να μην μεμψιμοιρώ ποτέ, όπως αποφάσισε να κάνει και ίδια δεχόμενη την ανίατη πάθηση της.
Το Άσυλο Ανιάτων ξεκίνησε το έργο του το 1893. Νοίκιασε την ιστορική έπαυλη της Κυψέλης το 1901, για την αγοράσει τελικά το 1905.
Η σημερινή πρόεδρος του κοινωφελούς, μη κερδοσκοπικού σωματείου, Ιωάννα Ηλιάδη.
Όσοι περπάτησαν τα τελευταία 122 χρόνια στους διαδρόμους του Άσυλου Ανιάτων έμεναν άγρυπνοι προκειμένου να φροντίσουν ανθρώπους σαν την κυρία Βάσω, μερικές φορές λιγότερο αλέγρους από την ίδια. Εκείνους που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά στην φροντίδα που απαιτεί μια παραπληγία, μια ημιπληγία, η σκλήρυνση κατά πλάκας, τα νευρολογικά νοσήματα και οι ρευματολογικές ασθένειες. Δίχως καμία κρατική επιδότηση, το κοινωφελές μη κερδοσκοπικό σωματείο 110 εργαζόμενοι παράσχουν ιατρική, νοσηλευτική, φαρμακευτική φροντίδα και ψυχική υποστήριξη σε 165 ασθενείς, εκ των οποίων το 80% είναι κατάκοιτοι.
Σε έναν χαιρετισμό της, η σημερινή πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου είχε επισημάνει πως «η δύναμη δεν μετριέται στο σώμα αλλά στην ψυχή», όταν ανέλαβε τα καθήκοντα της σε μια κρίσιμη για το άσυλο περίοδο. Καθώς οι δωρεές έχουν περιοριστεί και η ακίνητη περιουσία αποτελεί περισσότερο τροχοπέδη παρά βοήθημα για την βιωσιμότητα του σωματείου, αυτό που την παρακίνησε να εμπλακεί μ’ έναν γραφειοκρατικό και οικονομικό κυκεώνα είναι πως το κτίριο που έχει κριθεί διατηρητέο από το κεντρικό αρχαιολογικό συμβούλιο δεν αποτελεί ένα ανεκμετάλλευτο αρχιτεκτονικό δείγμα του 19ου αιώνα.
Ο αριθμός 39 της οδού Αγίας Ζώνης έχει μετουσιωθεί σε περιουσία για τους ανθρώπους που κινούνται στην προαύλιο χώρο και αναπαύονται στις κλίνες του. Είναι το σπίτι που, καταστατικά και εκ των πραγμάτων, τους φιλοξενεί από την ενηλικίωση τους έως το τέλος της ζωής τους.
Η Ιωάννα Ηλιάδη μπορεί να έχει επωμιστεί το βάρος της καθυστερημένης καταβολής δεδουλευμένων, την υποχρέωση πληρωμής του ΕΝΦΙΑ, την επίβλεψη των εσόδων και των εξόδων αλλά αυτό που την κάνει πιο περήφανη για τη μέχρι τώρα θητεία της είναι πως βλέπει χαρούμενα τα πρόσωπα των ασθενών. «Τα τέσσερα τελευταία χρόνια καταφέραμε να φροντίζουμε καλύτερα τους ασθενείς μας. Εδώ και 36 μήνες η Αρχιεπισκοπή Αθηνών μας προσφέρει το μεσημεριανό γεύμα δωρεάν, πολλά από τα φάρμακα των ασθενών έρχονται από κοινωνικά φαρμακεία, κάνουμε έναν τεράστιο αγώνα δρόμου και συγκεντρώνοντας ότι μπορούμε μέσα από χορηγίες. Παρά τις λύπες, οι γιορτές που διοργανώνουμε και οι δράσεις μας φέρνουν χαμόγελα. Οι άνθρωποι αυτοί δεν χρειάζονται μόνο τροφή και εμβόλια, συναισθήματα και αγάπη θέλουν, αυτά τα χρειάζονται περισσότερο».
Η κυρία Βάσω παρακολουθεί μια γυναίκα που στελεχώνει το προσωπικό του ασύλου να ζωγραφίζει μια υδρόγειο σφαίρα σε έναν τοίχο. Αντιμετωπίζει πρόσχαρα όποιον περνάει από το οπτικό της πεδίο αν και ισχυρίζεται πως δεν κάνει πλέον φίλους, οι κολλητές της βρίσκονται έξω από το άσυλο, οι περισσότερες παντρεύτηκαν και τρέχουν με τις δικές του υποχρεώσεις. Όπως εξηγεί η πρόεδρος το στενό φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον δε μπορεί να φροντίσει ανθρώπους με τέτοιους είδους παθήσεις εντός ενός συμβατικού σπιτιού.